Prosimy o opinię dotyczącą postępowania na bloku operacyjnym z pacjentem z podejrzeniem gruźlicy. Prosimy o zawarcie w opinii rekomendacji/wytycznych sposobu przygotowania sali operacyjnej, postępowania w trakcie i po zabiegu operacyjnym. Prosimy zwrócić szczególną uwagę na:
1. kolejność zabiegu,
2. rodzaj/ilość sprzętu pozostawionego na sali,
3. środki ochrony indywidualnej personelu,
4. postępowanie z pacjentem po zakończonym zabiegu operacyjnym (ekstubacja),
5. sprzątanie (generalne?) sali operacyjnej, postępowanie z aparatem do znieczulenia pacjenta(wymiana wapna?),
6. postępowanie z narzędziami.
W przypadku pacjenta z podejrzeniem gruźlicy płuc, do czasu potwierdzenia lub wykluczenia diagnozy należy pacjenta traktować tak samo, jak chorego z aktywną gruźlicą.
U pacjentów z aktywną gruźlica planowane zabiegi operacyjne powinny być przełożone do czasu, kiedy pacjent otrzyma adekwatne leczenie. Stosowanie znieczulenia ogólnego u pacjentów z aktywną gruźlicą stwarza ryzyko transmisji zakażenia, ponieważ intubacja może wywoływać kaszel, a aparat z obiegiem oddechowym do znieczulenia może zostać skażony.
W przypadku konieczności przeprowadzenia zabiegu operacyjnego u chorego z aktywną gruźlicą, należy podjąć szczególne środki ostrożności:
- zabieg operacyjny powinien być zaplanowany jako ostatni tego dnia, żeby była możliwość adekwatnej wymiany powietrza na sali operacyjnej
- z sali operacyjnej należy usunąć wszystkie przedmioty, które nie będą używane w trakcie zabiegu operacyjnego/znieczulenia
- na sali operacyjnej powinien przebywać tylko personel medyczny konieczny do wykonania zabiegu operacyjnego/procedury/znieczulenia
- personel na sali operacyjnej powinien używać masek typu N95
- drzwi do sali operacyjnej powinny być zamknięte, szczególnie do czasu intubacji pacjenta i adekwatnej wymiany powietrza w celu usunięcia 99% cząstek znajdujących się w powietrzu
- ekstubacja powinna nastąpić na sali operacyjnej, pacjent nie powinien być przekazywany do sali wybudzeń tylko pozostać na sali operacyjnej do czasu przekazania na oddział
- tymczasowe użycie przenośnych, przemysłowych filtrów HEPA może przyspieszyć usuwanie zanieczyszczeń w powietrzu
- jako uzupełniający środek kontroli zakażeń mogą być stosowane filtry oddechowe o wielkości porów 0,1-0,2 μm.
- Należy stosować jednorazowe rury w aparacie do znieczulenia.
Postępowanie po zabiegu operacyjnym:
- Salę operacyjną po zabiegu należy poddać gruntownemu sprzątaniu/dezynfekcji z zastosowaniem środków do dezynfekcji aktywnych wobec prątków gruźlicy.
- Wapno w aparacie do znieczulenia należy wymienić. Wszystkie elementy aparatu do znieczulenia należy umyć/zdezynfekować z zastosowaniem preparatów aktywnych wobec prątków gruźlicy, przestrzegając zaleceń producenta sprzętu i producenta stosowanego preparatu do dezynfekcji.
Narzędzia należy przekazać do reprocesowania do centralnej sterylizacji zgodnie z procedurami obowiązującymi w szpitalu. Brak specjalnych zaleceń w tym zakresie.
1. Langevin P., Rand K. Layton A.: The potential for dissemination of Mycobacterium tuberculosis through the anesthesia breathing circuit. Chest 1999; 115: 1107–14.
2. US Department of health and Human Services Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Guidelines for Enviromental Infection Control in health –Care Facilities, Atlanta, GA 30329, 2003.
3. Health Protection Surveillance Centre: Guidelines on the Prevention and Control of Tuberculosis in Ireland 2010, National TB Advisory Committee April 2010, Amended 2014.