STOWARZYSZENIE EPIDEMIOLOGII SZPITALNEJ

STOWARZYSZENIE EPIDEMIOLOGII SZPITALNEJ

Rola alkoholi jako środków dezynfekcyjnych w środowisku szpitalnym.

Kontaminacja środowiska szpitalnego przez drobnoustroje patogenne jest jednym z istotnych problemów epidemiologii szpitalnej. Praca opublikowana przez Boyce’a na łamach Infection Control & Hospital Epidemiology przedstawia miejsce alkoholi jako środków dezynfekcyjnych w środowisku szpitalnym. Zastosowanie w tym zakresie znalazły alkohol etylowy, alkohol izopropylowy oraz n-propanol. Ich działanie polega głównie na denaturacji białek. Proces ten wymaga obecności wody i z tego powodu wodne roztwory alkoholi mają działanie silniejsze od alkoholu absolutnego. Najsilniejsze działanie biobójcze wykazują wodne roztwory alkoholi o stężeniu 60-90%. Niedawno, na przykładzie Escherichia coli wykazano, że działanie alkoholu etylowego polega także na hamowaniu syntezy białka przez bezpośredni wpływ na rybosomy i polimerazę RNA oraz inhibicję jednoniciowego mRNA. Działanie alkoholi obejmuje wegetatywne formy bakterii, grzybów oraz wirusy otoczkowe. Alkohole praktycznie nie działają bójczo na spory bakteryjne, słabo działają na wirusy bezotoczkowe, przy czym działanie alkoholu etylowego jest w tym ostatnim przypadku silniejsze niż izopropylowego. Alkohole okazały się przydatne w powierzchownej dezynfekcji sprzętu niekrytycznego i półkrytycznego (stetoskopy, pagery, telefony komórkowe), przecierania powierzchni ampułek i fiolek. Przecieranie ujść cewników naczyniowych gazikami nasączonymi alkoholowym roztworem chlorheksydyny oraz stosowanie portów zawierających 70% alkohol izopropylowy są elementami strategii zmniejszającej ryzyko zakażeń odcewnikowych. Zalecane jest też przepłukiwaniu kanałów roboczych endoskopów 70-90% roztworem alkoholu etylowego lub izopropylowego po dezynfekcji wysokiego stopnia. Wadą alkoholi jest ich łatwopalność, słabsze działanie w obecności zabrudzeń organicznych oraz szybkie parowanie. Większość dostępnych preparatów wymaga 1-10 minutowego kontaktu z powierzchnią dla pełnego działania. Szybkie parowanie powoduje, że są one więc mało skuteczne przy dezynfekcji dużych powierzchni i nie są w tym celu zalecane przez CDC.

Na podstawie: Boyce J.M. Alkohols as Surface Disinfectants in Healthcare Settings. Infection Control & Hospital Epidemiology. 2018; 39(3):323-328

Opracowanie: lek. Grezgorz Dubiel