Niekorzystne efekty przedłużonej profilaktyki okołooperacyjnej
W wieloośrodkowym badaniu retrospektywnym, obejmującym niemal 80 000 pacjentów poddanych procedurom chirurgicznym (z zakresu kardiochirurgii, chirurgii naczyniowej, operacji na jelicie grubym i endoprotezoplastyce) oceniono częstość występowania zakażeń miejsca operowanego (SSI) oraz częstość zakażeń Clostridioides difficile i ostrego uszkodzenia nerek (AKI) w zależności od czasu trwania profilaktyki okołooperacyjnej. Zgodnie z wynikami wcześniejszych badań, nie wykazano, aby przedłużenie profilaktyki antybiotykowej > 24 godzin wpływało na zmniejszenie częstości SSI, wykazano natomiast liniową zależność między czasem prowadzonej antybiotykoterapii a częstością AKI i zakażeń C.difficile. Ryzyko ostrego uszkodzenia nerek zwiększa się o 3,2-31% w przypadku przedłużenia profilaktyki o jedną dobę (do 48 godzin), a o 79-82% u pacjentów, u których profilaktykę antybiotykową przedłużona > 72 godziny. Ryzyko nabycia zakażenia C.difficile zwiększa się o 7,8% w przypadku profilaktyki przedłużonej do 48 godzin i aż o 265% w przypadku profilaktyki trwającej > 72 godziny. Niezależnym czynnikiem ryzyka AKI jest zastosowanie w profilaktyce wankomycyny, natomiast ryzyko nabycia zakażenia C.difficile zwiększa się gdy w profilaktyce stosowana jest klindamycyna lub fluorochinolony. W przypadku procedur kardiochirurgicznych wykazano mniejszą częstość SSI w grupie otrzymującej wankomycynę (samą lub w połączeniu z innym antybiotykiem) w porównaniu z grupą otrzymującą w profilaktyce tylko antybiotyk beta-laktamowy, przy jednoczesnym zwiększonym ryzyku uszkodzenia nerek. Aby zapobiec jednemu incydentowi SSI należy zastosować wankomycynę w profilaktyce u 167 pacjentów (NNT=167), jednocześnie u jednego na 18,7 pacjentów wystąpi znaczący wzrost kreatyniny a u jednego na 116 będzie konieczność zastosowania hemodializy (NNH=116).
Opracowanie: lek.med. Grzegorz Dubiel
Na podstawie: Branch-Elliman W. et al. Association of Duration and Type of Surgical Prophylaxis with Antimicrobial-Associated Adverse Events. JAMA Surg. April 24, 2019
W załączeniu: materiał edukacyjny do wykorzystania w trakcie szkoleń
