Uprzejmie proszę o pomoc i wsparcie merytoryczne w kwestii rozstrzygnięcia definicji ogniska epidemicznego zakażeń w szpitalu.
W tym roku do naszego Zespołu wpłynęło pismo z PSSE, w którym na podstawie danych z raportu rocznego o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala za rok 2018 uznano iż w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii miało miejsce ognisko epidemiczne o etiologii Acinetobacter spp.
W przesłanym piśmie za definicję ogniska przyjęto, że , według definicji stosowanych w nadzorze nad zakażeniami za ognisko zakażeń szpitalnych uznaje się wystąpienie co najmniej dwóch epidemiologicznie powiązanych ze sobą (np. czasowo, narażeniowo) przypadków zakażeń wywołanych tymi samymi drobnoustrojami, o identycznym lub podobnym profilu oporności lub identycznym profilu genetycznym…”
Mamy co do tej definicji wątpliwości, zwłaszcza, że w żadnym krajowym przepisie prawnym nie ma oficjalnej i obowiązującej definicji ogniska epidemicznego zakażeń szpitalnych.
W związku z powyższym uprzejmie prosimy o wsparcie merytoryczne i podpowiedź, w zakresie funkcjonującej i stosowanej w nadzorze definicji ogniska epidemicznego zakażeń szpitalnych. Jaką definicją powinniśmy się kierować zwłaszcza w przypadku pałeczek niefermentujących. Czy istnieją kryteria rozpoznawania ogniska epidemicznego w szpitalu.
Kryteria rozpoznawania ogniska epidemicznego nie zostały określone w polskim ustawodawstwie. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 rok o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi definiuje jedynie epidemię jako wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących.
W fachowym piśmiennictwie, ognisko epidemicznego ( ang. outbreak) jest rozpoznawane na podstawie jednego z dwóch kryteriów :
- Wzrost liczby zachorowań ponad spodziewany (endemiczny, zwykły) poziom wywołanych przez ten sam drobnoustrój, który do tej pory był stwierdzany w danej jednostce/oddziale . W przypadku szpitalnych ognisk epidemicznych jako ognisko epidemiczne należy uznać sytuację wzrostu liczby zakażeń szpitalnych wśród pacjentów i personelu ponad spodziewaną liczbę przypadków. Oczekiwana liczba przypadków jest określana w procesie monitorowania
- Pojawienie się dwóch lub więcej zakażeń wywołanych przez drobnoustroju do te pory niewystępujący lub o wcześniej nie stwierdzanym mechanizmie oporności
Przytaczane przez PSSE kryteria rozpoznania ogniska epidemicznego jako wystąpienie co najmniej dwóch epidemiologicznie powiązanych zakażeń wywołanych tymi samymi drobnoustrojami, w ustawodawstwie przyjętym w krajach UE dotyczy jedynie ognisk choroby przenoszonej drogą pokarmową ( Dyrektywa 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, zmieniająca decyzję Rady 90/424/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 92/117/EWG).
W przypadku występowania zakażeń Acinetobacter baumanii w OAiIT Państwa szpitala należy stosować kryterium 1 opisane powyżej tj. wzrost liczby zakażeń w porównaniu z tłem endemicznych zachorowań.
- Porta M.: A dictionary of Epidemiology 5 th ed. New York , Oxford University Press, 2008
- Ssama Rassian: Outbreak managment. Chapter 5 in Basic Book Concept, International Federation of Infection Control , 3-rd edition, 2016
- Tacconelli E.,Cataldo M., Dancer J., I wsp.: ESCMID guidelines for the management of infection control measures to reduce transmission of multidrug-resitant Gram-negative bacteria in hospitalized patinets, Clin MIcrobiol Infect 2014;20:suppl 1:1-55
- W. R. Jarvis: Investigation of outbreak in: C. G. Mayhall: Hopsital epidemiology and infection control, Fourth edition, Wolters Kluwer 2012.
- W. R. Jarvis: Investigating endemic and epidemic healthcare-associated infections in: W. R. Jarvis: Bennett & Brachman’s Hospital infections, Sixth edition, Wolters Kluwer 2012.
Opracowanie: dr med. Tomasz Ozorowski