Na podstawie:
Li H-K. et al. Oral versus Intravenous Antibiotics for Bone and Joint Infection. The New England Journal of Medicine. 2019; 380:425-36
Iversen K. et al. Partial Oral versus Intravenous Antibiotic Treatment fo Endocarditis. The New England Journal of Medicine. 2019; 380:415-24
Przygotowanie: lek. Grzegorz Dubiel
Styczniowy numer The New England Journal of Medicine zawiera ważne i ciekawe prace dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa stosowania doustnej antybiotykoterapii w zakażeniach kości, stawów oraz w infekcyjnym zapaleniu wsierdzia. Zakażenia te zazwyczaj wymagają długotrwałej (standardowo około 6 tygodni) antybiotykoterapii dożylnej. Badanie OVIVA objęło 1054 dorosłe osoby leczone z powodu skomplikowanych zakażeń kości lub stawów, które po pierwszych 7 dniach terapii były w sposób randomizowany przydzielone do grupy u której kontynuowano terapię dożylną lub stosowano terapię doustną co najmniej do czasu zakończenia pierwszych 6 tygodni leczenia. Obie grupy liczyły po 527 osób, badanie zakończyło 1015 osób (96,3%). Aż u 76,7% uczestników badania kontynuowano antybiotykoterapię powyżej 6 tygodni (średni czas leczenia wyniósł 78 dni w grupie leczonej dożylnie i 71 dni w grupie leczonej doustnie). Niepowodzenie leczenia (oceniane po roku od rozpoczęcia leczenia) odnotowano u 14,6% pacjentów leczonych dożylnie i 13,2% pacjentów leczonych doustnie (różnica nieznamienna statystycznie). Poważne efekty uboczne wystąpiły u 22,7% leczonych dożylnie i 26,2% leczonych doustnie (różnica nieznamienna statystycznie). Badanie POET dotyczące leczenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia „lewego serca” objęło 400 pacjentów w stabilnym stanie, których po trwającej co najmniej 10 dni terapii dożylnej, w sposób randomizowany przydzielono do grupy u której kontynuowano antybiotykoterapię dożylną (199 osób) lub zmieniono antybiotyk na doustny (210 chorych). Czas leczenia antybiotykiem po randomizacji wynosił 14-25 dni (średnio 19 dni w grupie leczonej dożylnie i 17 dni w grupie leczonej doustnie). Rutynowo oznaczano stężenia w surowicy stosowanych doustnie antybiotyków celem ewentualnej modyfikacji dawkowania. Za pierwotny punkt końcowy uznano zgon z jakiejkolwiek przyczyny, nieplanowaną operację kardiochirurgiczną, incydent zatorowy lub nawrót bakteriemii o tej samej etiologii. Ostatecznej oceny wyników dokonywano po 6 miesiącach od rozpoczęcia terapii. Punkt końcowy odnotowano u 12,1% pacjentów z grupy leczonej dożylnie i 9,0% pacjentów z grupy leczonej doustnie (różnica nieznamienna statystycznie). W obydwu badaniach wykazano, że zmiana antybiotykoterapii z dożylnej na doustną nie jest związana ze zwiększeniem ryzyka niepowodzenia leczenia lub istotnych efektów ubocznych (badania zaplanowano jako tzw. noniferiority trials). Podkreślić należy, że w obydwu badaniach w planowaniu indywidualnych terapii uwzględniano takie czynniki jak wrażliwość drobnoustrojów, biodostępność antybiotyków w miejscu toczącej się infekcji czy schorzenia towarzyszące co wskazuje na rolę mikrobiologów i ścisłej współpracy między specjalistami w leczeniu ciężkich i skomplikowanych zakażeń.